ავსტრალიის ისტორია

ავსტრალიაში ადამიანის დასახლება დაახლოებით 42-48 ათასი წლის წინ დაიწყო. არსებობს მეცნიერული ვარაუდი, რომლის მიხედვითაც პირველ ავსტრალიელებს შეიძლება ყოლოდათ თანამედროვე ავსტრალიელი აბორიგენი წინაპრები. ისინი შეიძლება ჩამოვიდნენ მიწისა და მოკელ ძრვების გადაჭრით იქიდან, სადაც დღეს სამხრეთ-აღმოსავლეთი სზიაა. ამ ხახის უმეტესი ნაწილი შეიძლება იყვნენ მონადირეები და მიწათმოქმედები,რადგან პირველ დასახლებული ტერიტორიის-ტორესის მცხოვრებლები ძირითადად მონადირეები და მიწათმოქმედები იყვნენ.
ავსრტალიის მიწაზე პირველი ევოპული დაკვირვება განახორციელა ჰოლანდიელმა ნავიგატორმა უილემ ჯენსზუნიმ, რომელმაც 1606 წელა აღმოაჩინა იორკის ნახევარკუნძულის სანაპირო. მე-17 საუკუნის განმავლობაში ჰოლანდიელებმა მოიარეს მთელი ჩრდილოეთი და დასავლეთი სანაპირო და მას უწოდეს ახალი ჰოლანდია, თუმცა დასახლების მცდელობა არ ჰქონიათ.
1770 წელს ინგლისელმა მოგზაურმა და ზღვაოსანმა, ჯეიმს კუკმა იმოგზაურა ავსტრალიის სანაპიროების გასწვრივ და შეადგინა აღმოსავლეთ სანაპიროს რუკა, რომელსაც "ახალი დიდი უელსი" უწოდა და დიდი ბრიტანეთის იმპერიად გამოაცხადა.
1778 წლის 26 იანვარს ახალი დიდი უელსის ზღვის გადაღმა ბრიტანეთის კოლონიებმა დაიწყეს დასახლება პორტ-ჯექსონზე, კაპიტან არტურ ფილიპის ხელმძღვანელობით,(ეს დღე შემდეგ ავსტრალიის ეროვნულ დღესასწაულად გამოცხადდა). 1803 წელს ისინი დასახლდნენ ასევე ვან-დიმენის მიწაზე, ახლანდელი ტასმანიის ტერიტორიაზე და 1825 წელს იგი გახდა ცალკეული კოლონია. 1829 წელს ბრიტანეთმა ოფიციალურად მოითხოვა ავტრალიის დასავლეთი ნაწილი.
ახალი სამხრეთი უელსისაგან შეიქმნა ცალკეული კოლონიები: სამხრეთ ავსტრალია 1836 წელს, ვიქტორია 1851 წელს და კუინზლენდი 1859 წელს.
ევროპული დასახლებების დროს ავსტრალიის აბორიგენი მოსახლეობის რიცხვი დაახლოებით 350 ათას კაცს შეადგენდა. შემდეგი 150 წლის განმავლობაში ეს რიცხვი მკეთრად დაეცა. ეს ერთის მხრივ ინფექციური დაავადებების შედეგი იყო, მეორე მხრივ კი ევროპელების მიერ ავსტრალიელი ახალშობილების გატაცება, რასაც მრავლი ისტორიკოსი გენოციდად აფასებს. თუმცა მოგვიანებით, 1967 წლის რეფერენდუმის შედეგად ფედერალურმა მთავრობამ იიღი ძალა, რომლის მიხედვითაც შეძლაბდა ახალი კანონების შექმნას აბორიგენთა პატივსაცემად.
ავსტრალიაშ ოქროს ხანა 1850-იანი წლების დასაწყისში დაიწყო, ეურუკა სტოკეიდის აჯანყებით სამთო საქმის ლიცენზიის გადასახადების წინააღმდეგ, 1854 წელს. 1855-1890 წლებში ექვსმა კოლონიამ ინდივიდუალურად მიიღო პასუხისმგებელი მთავრობა, რომელიც ხელმძღვანელობდა მათი საკუთარი საქმის უდდეს ნაწილს ბრიტანეთის იმპერიის დანარჩენ ნაწილზე.
1907 წელს ავსტრალიიის რესპუბლიკა დაიბადა და გახდა ოფიციალურად ბრიტანეთის იმპერიის დომინიონი. ფედერალური დედაქალაქის ტერიტორია(რომელსაც შემდგომ ავსტრალიის ფდერალური ტერიტორია ეწოდა) შეიქმნა 1911 წელს ახალი სამხრეთი უელსის ტერიტორიისგან, იმისათვის, რომ მიეწოდებინათ ახალი ფედერალური დედაქალაქის, კანბერას ადგილმდებარეობა (მანამდე, სანამ კანბერას ააშენებდნენ ფედერალური მთავრობის დროებითი ადგილსამყოფელი მელბურნი იყო).
1914 წელს ავსტრალია შეუერთდა დიდ ბრიტანეთს პირველ მსოფლიო ომში, როგორც ლიბერალური, ასევე ლეიბორისტული პარტის მხარდაჭერით. მათ ბევრ მთავარ ბრძოლაში მიიღეს მონაწილეობა დასავლეთ ფრონტზე.
ავსტრალიამ დიდი ბრიტანეთისგან დამოუკიდებლობა მიიღო1942 წელს, 1967 წელს აბორიგენებს მიეცათ ყოველგვარი მოქლაქეობრივი უფლება, 1999 წელს ჩატარდა რეფერენდუმი, რომელცსაც უნდა გაერკვია ქვეყნის მოწყობის სისტემა. მოსახლეონის უმრავლესობამ უარყო რესპუბლიკური მოწყობის მოდელი და მხარი დაუჭირა არსებულ სისტემას, კონსტიტუციური მონარქია-ფედერალური საპარლამენტო სახელმწიფო.

http://ka.wikipedia.org/wiki/ავსტრალიის_ისტორია